اغلب هنگامی که اشتباه کوچکی در زندگی میکنیم فکر میکنیم خب اینکه چیزی نیست. اتفاقی نیفتاد. ولی همانطور که در اثر پروانهای هم مشاهده میشود اقدامات و فعالیتهای (درست یا نادرست) کوچک و بیتأثیر وجود ندارد و همهی اقدامها مهم و در زندگی تأثیرگذار هستند؛ فقط بعضیها بزرگتر و تأثیرگذارتر هستند. بخشی از داستان «اعداد در تاریکی» نوشته ایتالو کالوینو را مطالعه فرمایید. البته مجبور شدم برای منسجم بودن پاراگراف، چند کلمهای رو که برای خوانندهی این خطوط نامفهوم هست حذف کنم:
«اینجا رو ببین، 16 نوامبر 1884، … یه اشتباهی شده، یه اشتباه احمقانهی روی هم چهارصد و ده لیرهای. … در تموم این سالها میدونی این اشتباه چهارصد و ده لیرهای چی شده؟ بیلیونها بیلیونها لیره! … ماشین حسابا و مغزای الکترونیکی و اینجور چیزا هم همشون عددا رو همون جور که دلشون میخواد، پشت سر هم ردیف میکنن. این اشتباه هم درست توی دل این حساباس، زیر همهی حساباشون خوابیده و اشتباه همینجور بزرگتر و بزرگتر میشه. … شرکت بزرگ و وسیع شده، هزاران شریک داره. هزاران سهامدار، طرف حسابای بیشمار خارجی، و همشون هیچی تولید نمیکنن، مگر عددای اشتباه»
حواسمون به کوچکترین کارها و تصمیمهای زندگیمون باشه. همین کوچکترین کارها، تغییرات بزرگی در سرنوشتمون رقم میزنه.
همه جنگ های بزرگ دنیا، در سخت ترین و طاقت فرساترین حالتش، در بطن خود شاید حاصل جزیی ترین اشتباهاتی باشند که در دید عادی اصلا به چشم نمی آیند. شاید وقوع جنگ ها را بتوان مصداق کامل و دقیقی از «اثر پروانه ای» به حساب آورد که البته هنوز در این مورد به دیده «تردید» می نگرم. شاید در آینده برایش نوشتم.
متشکرم که برای نوشتن به من ایده دادید دوست گرامی.